جاسوسی
جاسوسی
جاسوسی یعنی چه؟انگیزه های جاسوسی چیست؟چند نوع جاسوسی داریم؟جاسوسی در قانون مجازات ایران چه تعریفی دارید؟مصادیق جاسوسی در نیروهای مسلح چیست؟انگیزه جاسوس برای جاسوسی چیست؟
وقتی سخن از جاسوسی به میان میآید ذهن عامه مردم- که اطلاعات کمی از جزئیات این جرم دارند- بیشتر متوجه شبکهها و سازمانهای جاسوسی معروف کشورهای مختلف از جمله سیا در آمریکا، MI5 و MI6 در انگلستان، موساد در اسرائیل و کاگب در اتحاد جماهیر شوروی سابق میشود.
برخی از این سازمانها، مثل سیا ضمن استخدام جاسوس تا حد زیادی به شکل خودمختار از قوه اجراییه عمل کرده و گاهی حتی دست به عملیات هم میزنند. با این حال نباید تصور کرد که جاسوسی در سطح دنیا محدود به این سازمانها میشود بلکه کشورهای مختلف و حتی افراد و سازمانهای گوناگون دست به جاسوسی میزنند
*جاسوسی یعنی چه؟
جاسوسی کار بهدست آوردن اطلاعات طبقهبندیشده بدون اجازه و اطلاع صاحب آن است. جاسوسی معمولاً جرمی سازمانیافته و در عین حال فراملی است چراکه در آن اطلاعات حیاتی یک کشور از طریق یک نظام سازمانیافته و منابع انسانی، نه ابزاری مثل ماهوارههای اطلاعاتی کشورها، در اختیار کشور یا کشورهای دیگر قرار میگیرد.
جاسوسی به عمل شخصی گفته میشود که با عناوین غیرواقعی و تقلب، اقدام به کسب اطلاعات، نقشهها یا مدارک و اسناد مخفی و محرمانه کرده و اسرار نظامی، اقتصادی و سیاسی را تسلیم کشور بیگانه کند. همچنین خیانت به کشور عبارت است از: سوءقصد علیه امنیت کشور به وسیله ایجاد ارتباط با کشور دیگری که دارای سلطه و استقلال است.
-گارو حقوقدان غربی جاسوسی را چگونه تعریف میکند؟
جاسوسی عبارت است از جمعآوری و تملیک اطلاعات و تعلیمات اسناد قابل استفاده یک کشور خارجی بر ضد امنیت کشور خارجی دیگر. جاسوسی ممکن است که در سطح و اجتماعات کوچکتر نیز روی دهد. به عنوان مثال ممکن است بعضی از افراد اطلاعات خصوصی دیگران را بنا به انگیزههای مختلف جمعآوری کنند. هم چنین ممکن است بعضی از سایتها یا نرمافزارها اطلاعات خصوصی افراد را جمع آوری کنند.
*انگیزه های جاسوسی:
-منظور از انگیزه های جاسوسی چیست؟
منظور از انگیزههای جاسوسی، آن دسته از محرکهایی است که سازمانهای اطلاعاتی به کمک آنها، افراد موردنظر خود را به اقدام علیه سازمان، گروه یا کشور خود متمایل میکنند. معمولا افراد مایل نیستند که علیه سازمان یا جامعهای که خود بخشی از آن هستند، اقدام کنند، ولی در شرایطی، این اقدام ناپسند که خیانت نامیده میشود، به سراغ افراد میآید
-انواع انگیزه های جاسوسی:
سازمانهای اطلاعاتی و ضداطلاعات دنیا به طور کلی چهار انگیزه را برای ارتکاب به جاسوسی برمیشمارند که در زبان انگلیسی با سرواژه “MICE” (معادل: ۱-Money ۲-Ideology ۳- Coercion ۴- Egocentricity ) شناخته میشوند. این چهار انگیزه عبارتند از پول، ایدئولوژی، اجبار و اضطرار و خودپسندی.
۱- ایدئولوژیک: هیچ جاسوسی در مقایسه با عاملی که دارای انگیزههای عقیدتی باشد بهطور بالقوه چندان سودمند نیست. ایدئولوژی و مکتب انگیزهای الزامآور و دائمی بوده و بهعنوان پایدارترین انگیزه تلقی میشود. جاسوسی که متأثر از انگیزههای مثبت ایدئولوژیکی است بهدلیل پایبندی به موضوعی خاص همچون حزب یا خط سیاسی، مذهب، کیش و آیین معین حاصل میشود. البته مکاتب و ایدئولوژیها جنبه منفی را نیز میتوانند دارا باشند چه بسا مکاتب در مواردی خاص، سرمنشأ خیانتها میشوند. جاسوس مکتبی تنها هنگامی که نظام عقیدتی خود را در آستانه فروپاشی ببیند در مورد خود و آنچه میکند و کسانی که برایشان کار میکنند، دچار تردید میشود.
۱-تطمیع: پول ابزار سودمند هر سازمان جاسوسی است و هرگاه مدبرانه از آن استفاده شود. چه بسا موجب خرید اطلاعاتی بسیار ارزشمند شود. گرچه اطمینان به جاسوسان حریص همواره از سوی سرویسها مورد تردید است ولی پول بهعنوان انگیزه مستقل و مکمل، مورد استفاده سرویسها قرار گرفته و میگیرد.
۳-شیفتگی به فرهنگ بیگانه: دستهای از افراد بدون بررسی و کورکورانه تحتتأثیر فرهنگ بیگانه قرار گرفته و هیچ هدفی جز پیاده کردن ارزشهایی که بهصورت نظری یا شعار از سوی آن فرهنگها القا میشود، ندارند.
۴-عشقی، عاطفی: در برخی فرهنگها، زمانها و موقعیتها، عشق انحرافی، انگیزهای بیهمتا برای جاسوسی است و هرگاه از آن زیرکانه بهره گرفته شود دستکم به اندازه ترس مطلق، اثربخش و پرقدرت است اما تأثیر آن دوام بیشتری خواهد داشت. این انگیزه در افراد سادهلوح که اسیر عشقهای واهی و خیالی شدهاند و همچنین افرادی که فاقد تقید مذهبی هستند بسیار مؤثر است.
۵-شانتاژ: به بهرهگیری از نقاط ضعف عامل در جهت اجبارش برای انجام فعالیت جاسوسی شانتاژ گویند. ترس، انگیزه پنهان افراد بسیاری است که به دیگر جاذبههای پرزرقوبرق تن در ندادهاند. ترس ابزار پرقدرت استخدام است بهویژه اگر با ظرافت و مدبرانه به کار گرفته شود. ترس اعم از نوع پیچیده یا آشکار آن یکی از قدیمیترین شیوههای کار و بهصرفه اقتصادی جهت جاسوسی است. در بسیاری از سرویسهای جاسوسی، مهمترین سلاح، ترس است. ترس ماهیت افراد را دگرگون کرده و وجدان را بیاثر میسازد. اصل بهرهوری عملیاتی از ترس، در این واقعیت نهفته است که ترس از توان عامل جاسوس، برای عمل نمیکاهد و در برخی از شرایط حتی عملا موجب کارکرد بهتر نیز میشود.
*انواع جاسوسی:
۱- جاسوسی سیاسی: هدف جاسوسی سیاسی شناخت گروهها و احزاب سیاسی و نیروهای مؤثر در کشور و فرقههای مذهبی و رهبران آنها، مبانی آنها و روابط اینگونه نهادها و ایجاد تفرقه بین آنها و فتنه انگیزی است. این نوع جاسوسی موفقشده و میشود تا امنیت کشوری را بهطور جدی در معرض خطر قرار دهد که مصداقهای آن در جهان کنونی کم نیست.
۲- جاسوسی اقتصادی: اطلاعات اقتصادی، دشمن را بر حصر اقتصادی صحیح توانمند میکند که امروز بهعنوان حربهای از سوی استکبار مورد استفاده قرار میگیرد و به تعبیری میتوان ادعا کرد که مبارزه با اینگونهجاسوسی در جهان امروز کم اهمیتتر از مبارزه علیه جاسوسی نظامی نیست.
۳- جاسوسی نظامی: هدف تجسس نظامی بهدستآوردن اطلاعات و معلومات مربوط به نیروهای مسلح در زمانصلح و جنگ است. دشمن میکوشد اطلاعات دفاعی کشور را در معرض دستبرد قرار دهد و اطلاعاتی درباره انواع اسلحهها و میزان آن و تعداد نیروهای مسلح و شکل سازمانبندی آن و… بهدست آورد که این نوع از جاسوسی در قوانین اکثر کشورها مورد توجه قرار گرفته است.
۴- جاسوسی علمی و صنعتی: یکی از جنبههایی که دشمن علیه امنیت کشور از آن استفاده میکند، اطلاع از مصنوعات علمی و اختراعات و ابتکارات نظامی و غیرنظامی است. حفظ این اطلاعات از دستبرد اجانب از وسایل مهمدفاع از کشور است زیرا دشمن با دستیابی به این قبیل اطلاعات آن را ضدکشور و مصلحتجامعه به کار میبرد.
گاهی مواقع مطالعه سازمانهای جاسوسی و اهتمام آنان در تجسس در اختراعات مخصوص و اختراعات در صنعت نظامی تعجببرانگیز است.جاسوسی صنعتی حتی فراتر از دولتها و گاه میان رقبای تجاری نیز مرسوم است.
-ابزار جاسوسی در ایران:
– دکمه جاسوسی این وسیله یک دکمه معمولی لباس است، که در آن دوربینی مخفی جاسازی شده و روی پیراهن نصب می شود. همانطور که انتظار می رود، این وسیله که به سختی با چشم قابل مشاهده و تشخیص است، قابلیت فیلمبرداری، عکسبرداری و ضبط صدا را دارد و در سایت ها با قیمت ۴۵۰ هزار تومان به فروش می رسد.
– عینک جاسوسی این ابزار نیز در نمونه های ساده و اسپرت در فضای مجازی موجود است و دوربین جاسازی شده در آن، بسته به مدلی که انتخاب می شود قابلیت فیلم برداری، عکس برداری و ضبط صدا را دارد و نمونه ساده آن با قیمت ۳۸۰ هزار تومان به فروش می رسد.
– ساعت مچی جاسوسی ابزار دیگری که این روزها به شکل گسترده در سایت های اینترنتی تبلیغ می شود، یک ساعت مجهز به دوربین و میکروفن است که قابلیت ضبط تصویر و صدا را دارد و با میانگین قیمت ۵۵۰ هزار تومان به فروش می رسد
-خودکار جاسوسی در این خودکار دوربینی کوچک جاسازی شده که با دکمه روی سر خودکار کنترل می شود و امکان فیلم برداری و عکاسی را فراهم می سازد و با میانگین قیمت ۳۸۰ هزار تومان به فروش می رسد.
– جاسوییچی جاسوسی همانند دیگر وسایل این جاسوییچی نیز با داشتن یک دوربین کوچک اقدام به تصویربرداری و عکاسی می کند و با قیمت ۳۸۰ هزار تومان به فروش می رسد. از دیگر نمونه های وسایل جاسوسی موجود در بازار می توان به انواع دوربین های ریز که به بندانگشتی شهره اند، ساعت های رومیزی جاسوس، آینه های ماشین مجهز به دوربین، انواع دستگاه های شنود، دستگاه های ضبط صدا و تصویر، تنها با میانگین قیمت ۴۰۰هزار تومان در سایت ها به فروش گذاشته شده اند. به هر حال همانطور که در تصاویر آمده و از فلسفه ساخت این ابزار نیز انتظار می رود، تشخیص این ابزار از نوع عادی و غیرجاسوسی آنها تقریبا برای بسیاری غیرممکن است و هیچ گونه جلب توجهی نمی کند.
نمونه های وسایل جاسوسی که قبلا استفاده میشده و اکنون درموزه نگهداری میشود:
رژ لب مرگبار لباس عکاس دوربین تصویر برداری از اسناد کفش جاسوس ماشین تایپ رمزنگار دیسک رمزنگار چتر بلغاری کبوترهای جاسوس درخت جاسوس پیام رسان کثیف
-جاسوسی رایانه ای:
قانون گذار در قانون مبارزه با جرائم رایانه ای در ماده ۳ و ماده۴ اینگونه مینویسد که:
ماده۳ـ هر کس به طور غیرمجاز نسبت به دادههای سری درحال انتقال یا ذخیرهشده در سامانههای رایانهای یا مخابراتی یا حاملهای داده مرتکب اعمال زیر شود، به مجازاتهای مقرر محکوم خواهدشد:
الف) دسترسی به دادههای مذکور یا تحصیل آنها یا شنود محتوای سری در حال انتقال، به حبس از یک تا سه سال یا جزای نقدی از بیست میلیون (۲۰٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال تا شصت میلیون (۶۰٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات.
ب) در دسترس قراردادن دادههای مذکور برای اشخاص فاقد صلاحیت، به حبس از دو تا ده سال.
ج) افشاء یا در دسترس قرار دادن دادههای مذکور برای دولت، سازمان، شرکت یا گروه بیگانه یا عاملان آنها، به حبس از پنج تا پانزده سال.
تبصره۱ـ دادههای سری دادههایی است که افشای آنها به امنیت کشور یا منافع ملی لطمه میزند.
تبصره۲ـ آئیننامه نحوه تعیین و تشخیص دادههای سری و نحوه طبقهبندی و حفاظت آنها ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون توسط وزارت اطلاعات با همکاری وزارتخانههای دادگستری، کشور، ارتباطات و فناوری اطلاعات و دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهدرسید.
ماده۴ـ هرکس به قصد دسترسی به دادههای سری موضوع ماده (۳) این قانون، تدابیر امنیتی سامانههای رایانهای یا مخابراتی را نقض کند، به حبس از شش ماه تا دو سال یا جزای نقدی از ده میلیون (۱۰٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال تا چهل میلیون (۴۰٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهدشد.
ماده۵ـ چنانچه مأموران دولتی که مسؤول حفظ دادههای سری مقرر در ماده (۳) این قانون یا سامانههای مربوط هستند و به آنها آموزش لازم داده شده است یا دادهها یا سامانههای مذکور در اختیار آنها قرار گرفته است بر اثر بیاحتیاطی، بیمبالاتی یا عدم رعایت تدابیر امنیتی موجب دسترسی اشخاص فاقد صلاحیت به دادهها، حاملهای داده یا سامانههای مذکور شوند، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال تا چهل میلیون (۴۰٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات و انفصال از خدمت از شش ماه تا دو سال محکوم خواهندشد.
مصادیق جاسوسی در قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح:
- جاسوسی نظامیان مربوط به عملیات نظامی یا راجع به مؤسسات دفاعی کشور
-جاسوسی نظامیان در تحصیل اسناد و عدم موفقیت در ارائه به دشمن.
-تسلیم اسرار نظامی یا سیاسی یا اقتصادی یا … توسط نظامیان به دشمنان داخلی یا خارجی کشور
-ورود نظامیان به اماکن و محل نگهداری اسناد برای تحصیل آنها به نفع دشمن (شروع به جاسوسی(
-ورود بیگانه به اماکن نظامی به قصد جاسوسی (شروع به جاسوسی(
-ارتکاب جاسوسی توسط نظامیان از طریق تسلیم اسناد طبقهبندی شده به افراد فاقد صلاحیت.
-جاسوسی از طریق افشای غیر عمدی اسناد طبقهبندی شده از ناحیه نظامیان
*بررسی جاسوسی در قانون مجازات اسلامی:
ماده ۵۰۱ : «هرکس نقشهها یا اسراریا اسناد و تصمیمات راجع به سیاست داخلی یا خارجی کشور را عالماً و عامداً در اختیار افرادی که صلاحیت دسترسی به آنها را ندارند قرار دهد یا از مفاد آن مطلع کند به نحوی که متضمن نوعی جاسوسی باشد نظر به کیفیات و مراتب جرم به ۱تا۱۰ سال حبس محکوم میشود.
– عناصر جرم : هر جرمی دارای سه عنصر است که شامل : عنصر قانونی ؛ عنصر مادی و عنصر روانی که اکنون به بررسی آن میپردازیم.
عنصرقانونی : ماده۵۰۱قانون تعزیرات
عنصرمادی : ارائهٔ نقشهها، اسرار یا اسناد یا تصمیمات راجع به سیاست داخلی یا خارجی به افراد فاقد صلاحیت
عنصرروانی : عنصرروانی هرجرمی شامل سوء نیت عام (قصد فعل) و سوء نیت خاص (قصد نتیجه) میشود. سوء نیت عام جرم جاسوسی:قصدافشای اسراروارائهٔ نقشه هاواسنادمی باشد ونظرب این که اگر تصمیمات عادی وغیرمحرمانه ویاآن فرد را مأموری ذی صلاحی تصور نماید واورااز تصمیمات آگاه نماید مرتکب این جرم نمیشود بنابراین برای این جرم سوءنیت خاص یعنی قصدضربه زدن به نظام یا بر هم زدن امنیت ونظایر آن را داشته باشد ضروری نیست.-
ماده ۵۰۲ «هر کس به نفع یک دولت بیگانه و به ضرر دولت بیگانه دیگر در قلمرو ایران مرتکب یکی از جرایم جاسوسی شود به نحوی که به امنیت ملی صدمه وارد نماید به ۱تا۵سال حبس محکوم میشود.»
– عناصر جرم :
عنصر قانونی : ماده۵۰۲ق.تعزیرات
عنصر مادی : الف) رفتارفیزیکی:جاسوسی کردن به نفع یک کشوربیگانه به ضرردولت بیگانه دیگر
ب) شرایط واوضاع واحوال برای تحقق جرم:
۱- نفع دولت بیگانه وضرردولت بیگانه دیگر.
۲- طرفین جاسوس دولت باشند.
ج) نتیجه:وارد شدن صدمه به امنیت ملی
عنصر روانی : سوءنیت عام : قصدجاسوسی کردن به نفع یک دولت بیگانه وبه ضرردولت بیگانه دیگرسوءنیت خاص : قصد صدمه به امنیت ملی
ماده ۵۰۳ : «هر کس به قصد سرقت یا نقشه برداری یا کسب اطلاع از اسرار سیاسی یا نظامی یا امنیتی به مواضع مربوطه داخل شود و همچنین اشخاصی که بدون اجازه مأمورین یا مقامات ذیصلاح درحال نقشه برداری یا گرفتن فیلم یا عکسبرداری از استحکامات نظامی یااماکن ممنوعه دستگیر شوند با ۶ماه تا ۳سال حبس محکوم میشوند.»
– عناصر جرم
عنصر قانونی : ماده۵۰۳ق.تعزیرات
عنصرمادی : ورودبه مواضع مربوطه
عنصر روانی : سوءنیت عام:ورود عمدی و آگاهان سوءنیت خاص : قصد سرقت یا نقشه برداری یا کسب اطلاع از اسرار سیاسی یا نظامی یا امنیتی
ماده ۵۰۵ : «هر کس با هدف برهم زدن امنیت کشو ر به هر وسیله اطلاعات طبقه بندی شده را با پوشش مسئولین نظام یا مأموران دولتیا به نحو دیگر جمع آوری کند چنانچه بخواهد آن را در اختیار دیگران قرار دهد و موفق به انجا ان شود به حبس از ۲تا۱۰سال و در غیر این صورت ب حبس از ۱تا۵سال محکوم میشود.»
عناصر جرم :
عنصر قانونی : ماده ۵۰۵ق.تعزیرات
عنصر مادی : جمع آوری اطلاعات طبقه بندی شده به هر وسیله وهر نحوی
عنصر روانی : سوءنیت عام:عمد در جمع آوری اطلاعات سوءنیت خاص : قصد بر هم زدن امنیت کشور.
-مجازات اخفای جاسوس
ماده ۵۱۰: «هر کس به قصد بر هم زدن امنیت ملی یا کمک ب دشمن ،جاسوسانی را که مأمور تفتیش یا وارد کردن هر گونه لطمه به کشوربودهاند شناخته و مخفی نماید یا سبب اخفای آن بشود به حبس از ۶ماه تا ۳سال محکوم میشود.
تبصره : هر کس بدون آن که جاسوسی کند ویا جاسوسانی را مخفی نماید افرادی را به هر نحوشناسایی وجذب نموده وجهت جاسوسی علیه امنیت کشور به دولت خصم یاکشورهای بیگانه معرفی نمایدبه۶ماه تا۲سال حبس محکوم میشود.» ۲- عناصر جرم :
عنصر قانونی : ماده ۵۱۰ق. تعزیرات
عنصر مادی : الف) رفتار فیزیکی:مخفی کردن یا سبب اخفای جاسوسان شدن
ب) شرایط واوضاع واحوال برای تحقق جرم :
۱- مخفی کردن شخصی که قصد کسب اطلاعات برای دشمن را دارد.
۲- آن شخص مأمور هر گونه لطمه به کشور هم باشد.
عنصر روانی : سوءنیت عام:عمد در مخفی کردن یا سبب اخفا شدن سوءنیت خاص : قصدبرهم زدن امنیت و لطمه زدن به کشور
*مصادیق و مجازات جاسوسی در قانون مجازات اسلامی
-تسلیم اسرار سیاست داخلی و خارجی به افراد غیر صالح.
-مطلع ساختن اشخاص غیر صالح از نقشهها و اسرار دولت.
-که در هر دو مورد طبق ماده ۵۰۱ قانون مجازات اسلامی، مجازات جاسوسی با توجه کیفیت و مراتب جرم، یک تا ده سال حبس است.
-جاسوسی به نفع دولت بیگانه و به ضرر دولت بیگانه دیگر در خاک ایران که مجازاتش یک تا پنج سال حبس است.
-سرقت نقشهها یا کسب اطلاع از اسرار سیاسی، نظامی و امنیتی که مجازات آن، شش ماه تا سه سال حبس است.
-جاسوس مسلمان:
آیا اقدام به جاسوسی به نفع کفار موجب خروج فرد از دین اسلام و ارتداد وی میگردد؟
در این باره قول غالب نزد فقیهان قول به بقای اسلام و عدم ارتداد است. آنان قید کردهاند که اگر چنین جاسوسی عملش را با غرضی دنیوی و طمعی مادی انجام داده باشد و به اعتقاد او لطمهای نخورده باشد، دلیلی برای مرتد شمردن او نیست
دربارهٔ کافر معاهد و کافر ذمی، مالک و اوزاعی معتقد بودند که به سبب اقدام به جاسوسی عهد و ذمه برداشته میشود و همین قول نزد امامیه نیز شهرت دارد؛ اما نزد شافعی و پیروانش در این باره اختلاف نظر بود، مگر در مواردی که اقدام نکردن به جاسوسی جزو عقد شرط شده باشد فقیهان مذاهب مختلف تأکید دارند که اگر جاسوس تحت امان مسلمانی هم بوده باشد، امان از او برداشته میشود
افزون بر ارتکاب جاسوسی، پناه دادن به جاسوس نیز موضوع بحث فقیهان قرار داشته است؛ نخست باید یادآور شد که یکی از شروط رایج در قراردادهای ذمه از زمان خلافت عمر تا سدههای متأخر آن بوده است که «جاسوسی را پناه ندهند». بر همین پایه نزد طیفی از مذاهب شامل امامیه پناه دادن به جاسوس از سوی ذمیان را موجب نقض عهد ذمه میشمارند، هرچند برخی دیگر ــ از جمله گروهی از حنابله ــ به چنین نقضی قائل نیستند ازدیگر فروع جاسوس نزد فقها، مربوط به مسلمانی است که قسم خورده است که راز جاسوسی را پنهان دارد؛ فقیهان ضمن آنکه راهکارهایی برای رهایی از این قسم بدون حِنْث نشان دادهاند، اصل را بر ضرورت خبر دادن از جاسوس نهادهاند همچنین اگر مسلمانی در جنگ به جاسوسی پناه دهد، ضمن آنکه ممکن است مجازاتهایی را تحمل کند، از غنیمت جنگ سهمی نخواهد برد.
مقاله فوق شرحی بود از جرم جاسوسی برای آشنایی هر چه بیشتر شما با قانون کشور عزیزمان ایران.درصورتیکه شما نیاز به کسب اطلاعات در زمینه های مختلف مهاجرتی دارید میتوانید از مشاوران مجرب و حرفه ای موسسه ملک پور بهره ببرید.
فاطمه عرب
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.